Köpeklerin sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmesi için ağız ve diş sağlığı çok önemlidir. Ancak bu konu genellikle ihmal edilir. Oysa ağız ve dişlerde oluşan problemler, birçok hastalığa yol açarak evcil hayvanlarımızın genel sağlığını olumsuz etkilemektedir.
Gülbağ Veteriner Kliniği olarak hazırladığımız bu içeriğimizde, köpeklerde ağız ve diş sağlığını tüm yönleriyle ele alıyoruz. Yaygın ağız ve diş hastalıklarını, güncel tedavi yöntemlerini ve en önemlisi, onların sağlıklı bir ağız yapısına sahip olmaları için evde nasıl düzenli bakım yapabileceğinizi detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Sağlıklı bir ağız ve diş yapısı, köpeğinizin genel sağlığı ve mutluluğu için çok önemlidir. Bu nedenle, evcil hayvanınızın ağız ve diş sağlığına özen göstermeyi ihmal etmeyin.
İçindekiler
Köpeklerde En Çok Görülen Ağız Hastalıkları Nedir?
Köpeklerde Diş Taşı (Tartar)
Köpeklerde diş taşı, yetersiz ağız hijyeniyle başlar. Yemek artıkları ve bakteriler plak oluşturur. Temizlenmeyen plak, tükürük mineralleriyle sertleşip diş taşına dönüşür. Diş taşı, diş eti çizgisinde birikir, pürüzlü yapısıyla daha çok plak tutar ve döngü yaratır.
Diş taşı birikimi, plak düzenli temizlenmezse sürekli tekrar eder ve artar.
Nasıl Temizlenir ?
Köpeğinizde diş taşı oluşmadan önce ağız sağlığına önem göstermek çok önemlidir. Ancak diş taşı oluşmuş ise ve bu diş taşlarını temizlemek istiyorsanız mutlaka bunu bir Veteriner Hekim desteğiyle yapmalısınız. Çünkü diş taşını evde diş taşı temizlemeye çalışmak köpeklerde diş minesine zarar verilmesine ve enfeksiyon riskine neden olabilir.
Köpeklerde Diş Eti iltihabı (Gingivitis)
Köpeklerde diş eti iltihabı, diş etlerinin bakteriyel plak ve tartar birikimi sonucu tahriş olması ve iltihaplanması durumudur. Genellikle diş eti çizgisinde başlayan bu durum, başlangıçta diş eti iltihabı (gingivitis) olarak adlandırılır. Diş yüzeyinde biriken yiyecek artıkları ve bakteriler zamanla plak oluşturur. Eğer bu plak düzenli olarak temizlenmezse sertleşerek tartara dönüşür ve diş etlerini tahriş ederek iltihaplanmaya yol açar.
Eğer diş eti iltihabı tedavi edilmezse, durum daha da ilerleyerek periodontitis adı verilen daha ciddi bir diş eti hastalığına dönüşebilir. Periodontitis, diş etlerinin derinlerine ve dişleri destekleyen kemik dokusuna yayılarak kalıcı hasara yol açabilir.
İlerleyen periodontitis diş kaybına, diş eti çekilmesine ve hatta çene kemiği erimesine neden olabilir. Bu nedenle diş eti iltihabının erken dönemde tedavi edilmesi büyük önem taşır.
Köpeklerde Periodontal Hastalıklar
Köpeklerde diş etleri ve dişleri destekleyen dokularda meydana gelen iltihabi durumlar meydana gelebilir. Bu rahatsızlıklar başlangıçta sadece diş eti iltihabı olarak ortaya çıkabilirken, zamanla ilerleyerek dişi çevreleyen kemik ve bağ dokularına da yayılabilir. Bu ilerleyici durum periodontal hastalıklar olarak adlandırılır ve dişlerin etrafındaki kemik desteğinin zayıflamasına neden olarak dişlerde sallanma, ağrı ve nihayetinde diş kaybına yol açabilir.
ℹ️ Unutulmamalıdır ki periodontal hastalıklar sadece ağız sağlığı ile sınırlı kalmayıp, kalp, böbrek ve karaciğer gibi hayati organları da olumsuz etkileyebilecek sistemik bir enfeksiyon kaynağı oluşturabilir. Dolayısıyla düzenli veteriner kontrolleri, periodontal hastalıkların ilerlemesini önlemede ve tedavi başarısını artırmada kritik rol oynar.
Köpeklerde Diş Çürümesi
Köpeklerin dişleri, sert mine tabakasıyla kaplıdır ve altında daha yumuşak dentin ve sinirlerin bulunduğu pulpa yer alır. Diş çürümesi, bakterilerin ürettiği asitlerin mineyi aşındırmasıyla başlar ve zamanla dentine ulaşarak dişte hassasiyet, ağrı ve enfeksiyona neden olabilir.
Köpeklerde diş çürüğü, insanlara kıyasla daha az görülür. Bunun nedeni, köpeklerin tükürüklerinin pH değerinin daha yüksek olması (daha alkali) ve dişlerinin şeklinin (daha az girinti ve çıkıntı) çürük oluşumunu bir miktar engellemesidir. Ancak, özellikle şekerli ve işlenmiş gıdalarla beslenen veya düzenli ağız bakımı yapılmayan köpeklerde çürük riski önemli ölçüde artar.
Köpeklere insan yiyeceklerinin, özellikle şekerli atıştırmalıkların verilmesi, diş çürüğü riskini artıran önemli bir faktördür.
Köpeklerde Stomatit
Stomatit, köpeklerde ağız içini kaplayan yumuşak dokuların (diş etleri, dil, yanak içleri ve damak) şiddetli şekilde iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ağrılı bir hastalıktır. Genellikle bağışıklık sisteminin ağızdaki bakterilere aşırı tepki vermesi sonucu gelişir ve yaygın tahrişe, kızarıklığa ve yaralara neden olur. Bu durum diş etlerinin çekilmesine, diş kaybına ve kötü ağız kokusuna yol açabilir.
İleri vakalarda köpeklerin yemek yemesini zorlaştırarak genel sağlıklarını olumsuz etkiler. Erken teşhis ve veteriner kontrolü, hastalığın yönetimi ve ağrının azaltılması açısından büyük önem taşır.
Köpeklerde Apseler
Apseler, köpeklerin ağız bölgesinde, genellikle diş köklerinde veya diş etlerinde meydana gelen, iltihapla dolu şişliklerdir. Apseler, çoğunlukla bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanır ve ağrıya, şişliklere, genellikle kötü ağız kokusuna yol açar. Bu enfeksiyonlar, dişin çevresindeki dokularda veya diş kökünde gelişir ve zamanla içi irinle dolan bir cepler oluşturur. Eğer apse tedavi edilmezse, enfeksiyon çevre dokulara yayılabilir, diş kaybına neden olabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Apseler stomatit gibi durumlar sonucu gelişebilir, çünkü ağız içindeki iltihap ve enfeksiyonlar apselere yol açabilir. Erken teşhis ve veteriner müdahalesi, apselerin yayılmasını önlemek ve ağrıyı hafifletmek açısından önemlidir.
Köpeklerde Oral Tümörler
Oral tümörler, köpeklerin ağız bölgesinde oluşan anormal hücre büyümeleridir ve hem iyi huylu hem de kötü huylu olabilir. Bu tümörler diş etleri, dil, damak, ağız tabanı ve diş etrafındaki dokularda gelişebilir. İyi huylu tümörler genellikle yavaş büyür ve çevre dokulara zarar vermezken, kötü huylu tümörler (kanser) hızla büyüyebilir, çevre dokulara yayılarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Oral tümörlerin belirtileri arasında ağızda şişlikler, kanama, yutma güçlüğü, kötü ağız kokusu ve ağızda ağrı yer alabilir. Erken teşhis, tedavi ve tümörlerin çıkarılması, köpeklerin sağlığını korumak için son derece önemlidir. Kötü huylu tümörler cerrahi müdahale, kemoterapi veya radyoterapi gerektirebilir. Bu tür tümörlerin tespiti için düzenli veteriner kontrolleri büyük öneme sahiptir.
Köpeklerde Ağız Bakımı Nasıl Yapılır?
Araştırmalar 3 yaş üzeri köpeklerin %80’inde ağız veya diş sağlığı ile ilgili problem olabileceğiniz göstermektedir. Dolayısıyla köpeklerin doğru diş bakımlarının yapılması önem arz etmektedir.
Diş bakımı için yapabilecekleriniz:
- Diş Fırçalamak:
- Özel Macun Kullanma: Fırçalamada köpekler için özel olarak üretilmiş diş macunu ve fırçalar kullanılmalı.
- Fırçaya Alıştırma: Köpeğinizin, parmağınızdan küçük bir miktar yalayarak köpekler için özel üretilmiş diş macununun tadına bakmasını sağlayın. Ardından, parmağınızla dişlerine ve diş etlerine biraz sürmeyi deneyin. Bundan memnun olurlarsa, diş fırçasından diş macunu yalamalarına izin verebilirsiniz.
- Tekrarlama: Fırçalamada köpekler için özel olarak üretilmiş diş macunu ve fırçalar kullanılmalı. Eğer mümkünse her gün, mümkün değilse haftada 2-3 kere fırçalama işlemi yapılmalı.
- Fırçalama Yapılamıyorsa: Fırçalamanın yapılamadığı (köpeğin fırçaya veya macuna alışamadı) durumlarda mutlaka veteriner hekimden destek alınmalıdır.
- Veteriner Kontrolleri: Köpeğinizin dişlerini düzenli fırçalıyor olsanız dahi düzenli veteriner kontrollerine giderek ağız ve diş sağlığını kontrol ettirmelisiniz.
- Ek Öneriler: Özel olarak tasarlanmış çiğneme oyuncakları, dişlerdeki plak ve tartar oluşumunu azaltmaya yardımcı olabilir.
