Feline Panleukopenia (Panlökopeni), halk arasında gençlik hastalığı olarak bilinmektedir. Kedilerde hızlı seyreden, çok bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır. Genellikle, yavru kedilerde görülen bu viral enfeksiyona feline parvovirus adı verilen bir virüs sebep olmaktadır. Bu virüs, lenf düğümleri, kemik iliği, bağırsaklar ve gelişmekte olan fetüsler gibi hızla büyüyen ve bölünen hücrelere saldırır. “Panlökopeni” adı, virüsün vücudun enfeksiyonla savaşmak için ihtiyaç duyduğu beyaz kan hücreleri (lökositler) üzerindeki zararlı etkisinden kaynaklanmaktadır.
İçindekiler
Kedilerde Gençlik Hastalığı Belirtileri
Gençlik hastalığı, özellikle yavru kedileri etkileyen bir enfeksiyondur. Yavru kedi anne sütüyle yeterince beslendiyse bağışıklık sistemi gelişebilir. Ancak bu, hastalığa karşı tamamen korunduğu anlamına gelmez. Genellikle kuluçka süresi 2-10 gün olan bu hastalığın belirtileri 2 ila 5 gün içerisinde başlar. Gençlik hastalığı aşağıdaki belirtiler yaratabilir;
- İshal (Kanlı ishal de görülebilir)
- Kusma
- Yüksek ateş Kilo kaybı
- Dehidrasyon (Su kaybı)
- Halsizlik, iştahsızlık
- Karın bölgesinde hassasiyet, ağrı
Kedilerde Gençlik Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Gençlik hastalığı son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalığa sebebiyet veren virüs;
- Doğrudan temas
- Dışkı
- İdrar
- Salya
- Dolaylı temas
- Mama kabı, kum kabı
- Oyuncaklar
- Taşıma çantaları/kapları
- Temas edilen yüzeyler
- İnsanlar aracılığıyla taşınma
- Doğum yoluyla bulaşma
Gibi pek çok şekilde bulaşabilir. Enfekte bir kediyle veya onun vücut sıvılarıyla doğrudan temas eden bir kedi kolayca enfekte olabilir. Benzer şekilde, enfekte kedinin kullandığı eşyalarla (mama kabı, kum kabı vb.) veya bulunduğu ortamla temas eden sağlıklı kediler de hastalığı kapabilir.
Bunlar haricinde insanlar bu hastalığı kapmasalar dahi, hastalığın bulaşma sürecinde rol oynayabilirler. Kedi bakımında olduğu gibi hastalık sürecinde de hijyene büyük önem gösterilmesi gerekmektedir.
Ayrıca bu virüsü taşıyan hamile bir kedi doğumda ya da emzirme döneminde yavrularına bu hastalığı bulaştırabilmektedir.
Gençlik Hastalığı Riski Taşıyan Gruplar
Bu hastalık mücadele etmesi, önlenmesinden zor bir hastalık olduğundan dolayı en büyük risk grubunu aşısız kediler oluşturmaktadır. Gençlik hastalığı aşısı 6-8 haftalık dönemde uygulanmaya başlanıp devam aşılarıyla desteklenir. Aşı programı aksatılan veya hiç aşılanmamış kediler, virüse karşı tamamen savunmasız kalır.
Gençlik hastalığının en çok etkilediği dönem kediler için yavruluk dönemidir, Aşısız ve bağışıklık sistemi yeteri kadar güçlenmemiş kediler için son derece ölümcül olan bu hastalık vücutları virüse karşı dirençsiz olan yavru kedileri yüksek düzeyde etkilemektedir.
Virüs yüzeylerde ve havada hayatta kalabildiğinden dolayı düşük hijyen koşullarına sahip ortamlarda bulaş riski son derece artar.
Kötü hijyen koşullarında olduğu gibi kalabalık kedi popülasyonu barındıran alanlar, (barınaklar, pet shoplar vb.) virüsün rahatlıkla hayatta kalıp hızlıca bulaşmasına imkan vermektedirler.
Yaşlı, hasta ya da bağışıklık sistemi baskılanmış kediler virüse karşı daha savunmasız olacaklarından, enfeksiyonun seyri daha ağır olup sonuçları daha ölümcül olabilir. Bağışıklık sistemi baskılanmış kedilere örnek olarak kedi lösemi virüsü (FelV) ya da kedi immün yetmezlik virüsü (FIV) sahibi kediler verilebilir.
Serbestçe dışarı çıkan, bahçede dolaşan kedilerin enfekte olan kedilerle ya da enfekte olmuş yüzeylerle temasa girmeleri muhtemeldir, bu sebeple aşı yapılmadan önce dış mekan çıkışlarına dikkat edilmelidir.
Kedilerde Gençlik Hastalığına Nasıl Teşhis Konur?
Gençlik hastalığının teşhisi için uzman veteriner hekim muayenesinin yanı sıra, laboratuvar testleri gerekmektedir. Tanı koymak için fiziksel muayenenin yanında;
- Dışkı testi
- Kan tahlilleri
- Röntgen
- Diğer testler (Gerek görülürse elektrolit tesJ gibi) yapılır.
Kedilerde Gençlik Hastalığının Tedavi Süreci
Tedavi süreci ne kadar erken teşhisle baslarsa o kadar etki gösterir. Kedinin bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve bakımı üzerine bir tedavi yapılmaktadır. Gençlik hastalığı aşısız, yavru ve tedavisine geç başlanan kedilerde %90’a varan ölüm oranlarına sahiptir. Hayatta kalma oranının artmasında erken teşhis ve erken tedavi büyük rol oynar.
Tedavinin ne kadar süreceği ile ilgili kesin bir yorum yapmak doğru değildir, çünkü tedaviye verilen tepki her kedide farklıdır. Ortalama olarak birkaç gün ile birkaç hafta arasında olduğu söylenebilir. İlk 48 saat ve ilk 5 gün kritik eşiklerdir.
Kritik durumdaki kediler, şok ve potansiyel olarak ölümcül dehidrasyon riski altında olduklarından derhal hızlı tedavi ve izleme gerektirir. İntravenöz (IV) hidrasyon tedavisi, beslenme desteği, ağrı ve/veya kusma önleyici ilaçlar ve bağışıklık sisteminin baskılanmasına bağlı bakteriyel enfeksiyonları olan kediler için antibiyotikler sıklıkla bu tür bir bakıma dahil edilir.
Anemi ve/veya protein kaybı olan kediler için transfüzyon da gerekli olabilir. Kedinin yaşı ve genel sağlık durumu, rahatsızlığının ciddiyeti ve veteriner bakımı alma hızı da dahil olmak üzere çok sayıda değişken, kedinin iyileşip iyileşmeyeceğini etkiler. Genel olarak, bir kedinin olumlu sonuç alma şansı, bakımın zamanlamasıyla artar.
Gençlik hastalığı kalıcı hasar bırakabilen bir hastalıktır. Yenidoğanlarda ya da anne karnında virüse maruz kalan yavrularda beyinciğin gelişiminin engellenmesi sonucu kalıcı beyin hasarı oluşumu meydana gelebilir. Geçici olarak bağışıklık sisteminin zayıflığına sebebiyet verebilir, bu durum kediyi ikincil enfeksiyonlara açık hale getirir.
Kedilerde Gençlik Hastalığı Aşısı
Gençlik hastalığına karşı yapılan aşı kediniz 6-8 haftalıkken uygulanmaya başlanır ve 3-4 hafta arayla doz tekrarı ve güçlendirme dozu verilir. Bundan sonrasında, yılda 1 kez tekrar dozuyla bağışıklığın devamı sağlanır. Hâlihazırda enfekte olmuş kedilere aşı yapılmamaktadır, aşılar hastalığı olmadan önce engelleme amacı taşırlar.
Kedilerde gençlik hastalığı tedavisi zor bir süreçtir, unutulmamalıdır ki gençlik hastalığı önlenebilir bir hastalıktır. Kedilerde gençlik hastalığına karşı yapılan aşı etkilidir. Siz de bir kedi sahibiyseniz, önlem almak adına aşılama yapmayı ihmal etmeyin. Aşağıda bulunan telefon numaramız üzerinden bize ulaşarak randevu alabilir, aşılama işleminiz için planlama ya da daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Kedinin hastalık geçirdiği alanda bütün yüzeyler düzenli olarak dezenfekte edilmelidir. Tüm kişisel eşyalar, (eldiven, temizlik malzemeleri vb.) yalnızca hasta kedi için kullanılmalı, diğer kedilerle temas emrilmemelidir. Kedinin yaşam alanındaki tüm öğeler (kafes, yatak, oyuncaklar, mama kabı vb.) temizlendikten sonra yeni bir kedi kullanmadan önce iyice havalandırılmalıdır. Eğer evde başka kediler varsa, hastalık geçiren kedinin bulunduğu odadan izole edilmesi gerekmektedir. Eller sık sık yıkanmalı, antibakteriyel jel kullanılmalıdır. Bütün evde temizlik yapılmalı, çünkü FPV virüsü çeşitli yüzeylerde birkaç hafta boyunca hayatta kalabilir.
Gençlik hastalığı kediden insana bulaşmamaktadır. Ancak insanların hastalığı taşıyabileceği göz ardı edilmemelidir. Enfekte olmuş bir kedi ile temas sağlandıktan sonra hijyene özen gösterilmeli, dezenfeksiyon işlemleri unutulmamalıdır.
6-8 haftalıkken aşı uygulaması baslar ve 3-4 hafta aralıklarla devam eden birkaç dozdan oluşur. Bundan sonra yıllık olarak tekrarlanır.
Maalesef gençlik hastalığı yavru ve aşısız kedilerde %90’a varan ölüm oranlarına sahipJr. Aşılı kedilerde düzenli bakım ve erken teşhisle birlikte bu oran %10’dan düşüktür.
