Böbrek yetmezliği (kronik böbrek hastalığı), özellikle orta ve ileri yaştaki kedilerde sık karşılaşılan ve dikkatle yönetilmesi gereken ciddi bir sağlık sorunudur. Kedilerin böbrek kapasitelerinin yaklaşık %75’ini kaybedene kadar belirgin semptom göstermemesi, erken teşhisin ve düzenli veteriner kontrollerinin hayati önemini daha da vurgular.
Normal şartlarda böbrekler, vücuttaki zararlı maddeleri temizler ve su dengesini düzenleyerek genel sağlığı destekler. Ancak bu işlevlerde aksama yaşandığında, toksinler vücutta birikmeye başlar ve kedinin sağlığını ciddi ölçüde olumsuz etkiler. Erken tanı ve uygun tedavi protokolleri sayesinde kedilerde böbrek yetmezliğinin ilerlemesi yavaşlatılabilir, böylece kedinizin yaşam kalitesi ve süresi artırılabilir.
İçindekiler
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Ön Değerlendirme Testi
Lütfen bekleyin, verilen cevaplar değerlendiriliyor...
5
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Belirtileri
Böbrek yetmezliği, özellikle ileri yaştaki kedilerde sıklıkla görülen ve erken dönemde tespiti zor olabilen bir hastalıktır. Çünkü böbreklerin yaklaşık %75’i işlevini kaybedene kadar genellikle fark edilmesi muhtemelen semptomlar ortaya çıkmayabilir. Bu nedenle kedinizde aşağıdaki belirtileri fark ettiğinizde mutlaka bir veteriner hekime başvurmanız önerilir:
- Artan susuzluk (çok su içme)
- Sık idrara çıkma
- Kilo kaybı
- Kusma
- İştahsızlık
- Halsizlik
- Amonyak benzeri ağız kokusu
- Dehidrasyon (susuz kalma bulguları)
- Tüylerin matlaşması veya dökülmesi
- Ağızda yaralar veya ülserler
- Bazı kedilerde böbreğin olduğu bölgede döküntüler (İleri seviye böbrek yetmezliğinde)
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Nedenleri
Kedilerde böbrek yetmezliği genellikle yaşa, genetik yatkınlığa veya çevresel faktörlere bağlı olarak gelişebilir. İşte başlıca nedenler:
- Yaşlanma
- Genetik Faktörler
- Kronik Enfeksiyonlar
- Toksin Maruziyeti
- Düzensiz Beslenme
- Su Tüketim Eksikliği
- Ağır Metabolik Hastalıklar
- Taş veya Tıkanıklık
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Türleri ve Evreleri Nelerdir?
Kedilerde böbrek yetmezliği başlıca iki ana gruba ayrılır: Akut Böbrek Yetmezliği (ABY) ve Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY). Her iki durum da böbreklerin işlevlerini yerine getirememesi sonucu ortaya çıkar ancak ilerleyiş hızı ve tedavi yaklaşımları birbirinden farklıdır.
Akut Böbrek Yetmezliği (ABY)
Akut böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının ani ve genellikle şiddetli bir şekilde bozulmasıdır. Toksin alımı (örneğin antifriz, zararlı bitkiler veya ilaçlar), enfeksiyon, aşırı su kaybı, şok veya idrar yollarındaki ani tıkanıklıklar gibi sebeplerle tetiklenebilir. Uygun ve hızlı tedaviyle kısmen veya tamamen düzeltilebilir; ancak müdahalede geç kalınırsa kalıcı böbrek hasarına neden olabilir. Bilgi: Akut böbrek yetmezliğinde kanda kreatinin seviyesinin hızla yükselmesi, böbreklerin ani ve genellikle geri dönüşümlü bir hasara uğradığını gösterir. Yükseliş derecesi, hasarın şiddetini belirlemeye yardımcı olur.
Evreler (IRIS Sınıflandırması)
Evre 1 (Risk):
Böbrek hasarı riski vardır ancak belirgin bir sorun yoktur. Kreatinin seviyesi normaldir (<1.6 mg/dL).
Evre 2 (Hafif Hasar):
Hafif böbrek hasarı oluşmaya başlar. Kreatinin seviyesi hafif yükselmiştir (1.7–2.5 mg/dL). Hafif belirtiler olabilir.
Evre 3 (Orta Düzey Hasar):
Böbrek fonksiyonları ciddi şekilde bozulmuştur. Kreatinin seviyesi 2.6–5.0 mg/dL. Belirgin belirtiler: kusma, iştahsızlık, halsizlik.
Evre 4 (Ciddi Hasar):
Böbrek fonksiyonları neredeyse tamamen kaybedilmiştir. Kreatinin seviyesi >5.0 mg/dL. (Ciddi toksisite ve yaşamı tehdit eden durumlar)
Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY)
Kronik böbrek yetmezliği (KBY), böbrek fonksiyonlarının uzun bir süre içerisinde yavaş yavaş azalmasıdır. Genellikle geri döndürülemez olan bu durum, özellikle yaşlı kedilerde daha sık görülür. Altta yatan nedenler arasında yaşlanmaya bağlı dejenerasyon, kronik enfeksiyonlar veya uzun dönemli bazı hastalıklar yer alabilir.
Bilgi: Kronik böbrek yetmezliğinde, kanda kreatinin düzeylerinin yavaş ve kademeli artışı söz konusudur. Bu da böbrek işlevinin kalıcı olarak azaldığını gösterir.
Evreler (IRIS Sınıflandırması):
Evre 1 (Erken Dönem):
Kediniz sağlıklı görülebilir ve herhangi bir belirti fark etmeyebilirsiniz. Ancak böbreklerde hasar başlamış olabilir. Bu evrede sadece kan testleriyle tespit edilebilir. Kreatinin seviyesi normaldir (<1.6 mg/dL)
Evre 2 (Hafif Hasar):
Kediniz biraz daha fazla su içiyor ve sık sık tuvalete gidiyor olabilir. Yine de genelde normal görünür. Bu aşamada erken müdahale çok önemlidir. Kreatinin seviyesi 1.7–2.5 mg/dL aralığındadır.
Evre 3 (Orta Düzey Hasar):
Kediniz iştahsız olabilir, kilo kaybedebilir ve halsiz görünebilir. Kusma ve kötü bir nefes kokusu fark edebilirsiniz. Bu aşamada düzenli tedavi ve destek gerekir. Kreatinin seviyesi 2.6–5.0 mg/dL aralığındadır.
Evre 4 (İleri Düzey Hasar):
Kediniz ciddi şekilde hasta görünür. Hiç yemek yemeyebilir, çok zayıflamış olabilir ve genel durumu kötüleşir. Bu aşama yaşamı tehdit eder ve yoğun veteriner desteği gerektirir. Kreatinin seviyesi >5.0 mg/dL.
Kaynak: Uluslararası Renal İlgi Topluluğu (IRIS)
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?
Böbrek yetmezliğinin tedavi yöntemi, hastalığın akut veya kronik olmasına ve bulunduğu evreye göre değişiklik gösterir.
Akut Böbrek Yetmezliği Tedavi
Akut böbrek yetmezliği, acil ve yoğun bir tedavi süreci gerektirir. Ana hedef, altta yatan nedeni ortadan kaldırmak ve böbreklerin işlevini mümkün olduğunca korumaktır.
- Tanı için veteriner hekimin kararıyla kan ve idrar testleri yapılır, gerektiğinde ultrason veya röntgen ile böbrek ve idrar yolları değerlendirilir.
- Vücuttaki toksinleri temizlemek ve sıvı dengesini sağlamak için damar içi veya deri altı sıvı tedavisi uygulanır.
- Zehirlenme, enfeksiyon veya idrar yolu tıkanıklığı gibi durumlar hızla tedavi edilir.
- Enfeksiyon varsa antibiyotik verilir, gerekirse mide koruyucular, iştah açıcılar veya ağrı kesiciler eklenir.
- İştahtan kesilen kedilere tüple beslenme veya sıvı mama desteği sağlanır.
- Çok ağır durumlarda, toksinleri temizlemek için diyaliz yapılabilir.
- Kan değerleri ve idrar üretimi düzenli olarak takip edilir.
Kronik Böbrek Yetmezliği Tedavi
Kronik böbrek yetmezliği genellikle geri döndürülemez, bu nedenle tedavi; hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya, semptomları hafifletmeye ve kedinin yaşam kalitesini mümkün olduğunca yükseltmeye odaklanır.
- Tanı için veteriner hekimin kararıyla kan ve ve idrar testleriyle birlikte ultrason yapılabilir.
- Düşük proteinli ve düşük fosforlu mamalarla böbreklere binen yük azaltılabilir.
- Dehidrasyonu önlemek için deri altı sıvı uygulamaları yapılır.
- Yüksek tansiyonu kontrol altına almak için tansiyon ilaçları kullanılır.
- Kanda yüksek fosfor seviyesini azaltmak için fosfor bağlayıcılar uygulanır.
- Kusma, mide bulantısı ve iştahsızlık için mide koruyucu ve iştah açıcı ilaçlar verilir.
- Eksik vitamin ve mineraller için takviye yapılır.
- Tedavi sürecini izlemek için 3-6 ayda bir kan ve idrar testleri yapılır.
🐾 Şişli’de bulunan Gülbağ Veteriner Kliniği olarak, minik dostlarınızın sağlığı için en güncel tedavi yöntemlerini uygulamaktayız.
Böbrek Yetmezliği Olan Kediye Nasıl Bir Bakım Uygulamalısınız?
Böbrek yetmezliği tanısı konulmuş bir kedinin bakımında dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:
- Kedinizin her zaman taze ve temiz suya ulaşabilir olmasını sağlayın, yaş mamalarla su tüketimini artırın.
- Düşük proteinli ve düşük fosforlu mamalar kullanın, sık ve küçük porsiyonlar verin.
- Sakin, stresten uzak ve rahat bir yaşam alanı sunun.
- Kan ve idrar testlerini düzenli olarak yaptırın.
- Reçete edilen ilaçları ve takviyeleri aksatmadan uygulayın.
- Ağız yaraları ve diş sağlığını kontrol edin, düzenli tüy bakımı yapın.
- Kum kabını temiz ve kolay ulaşılabilir tutun.
Kedilerde böbrek yetmezliği, erken dönemde sinsi seyredebildiği için düzenli veteriner kontrolleri ve doğru bakım büyük önem taşır. Uygun tedavi ve destekleyici önlemlerle, böbrek yetmezliği olan kedilerin yaşam kalitesini ve süresini önemli ölçüde artırmak mümkündür. Her kedinin durumu farklı olabileceğinden, mutlaka veteriner hekiminizin tavsiyelerine uymalı ve kedinizdeki değişiklikleri yakından takip etmelisiniz.
