Sıklıkla göz ardı edilen bir sorun olan kedilerde ağız enfeksiyonları, dostlarımız ağız sağlığı için ciddi bir tehdittir. İlerleyen ağız enfeksiyonları, sistemik hastalıklara (kalp kapakçığı iltihabı, kronik böbrek hastalığı, diyabet …) yol açabileceği için mutlaka ciddiye alınmalıdır.
3 yaşından büyük kedilerde ağız ve diş problemleri daha yaygın hale gelmektedir.
Bu enfeksiyonlar yalnızca kötü ağız kokusu veya hafif bir rahatsızlıkla sınırlı kalmaz. Tedavi edilmediğinde bakteriler kan dolaşımına karışarak kalp, böbrek ve karaciğer gibi hayati organlara zarar verebilir. Ancak tüm bu risklere rağmen, pek çok kedi ebeveyninin hastalığın erken belirtilerini fark etmekte zorlanır.
İçindekiler
Kedilerde Ağız Enfeksiyonu Neden Olur?
Kedilerde Feline Calicivirus (FCV Enfeksiyonu)
Oldukça bulaşıcı bir RNA virüsü olan Feline Calicivirus (FCV), kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarına ve ağızda yaralara yol açmasıyla bilinir. Bu virüs, enfekte kedilerin burun akıntısı, tükürük veya gözyaşı gibi salgılarıyla doğrudan temas, ortak mama kapları, tuvaletler veya eşyalar yoluyla yayılır. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan yavru kediler, yaşlı kediler ve stresli/yoğun ortamlarda (barınak, çoklu kedi evleri) yaşayanlar risk altındadır.
Belirtiler:
- Burun akıntısı ve hapşırma
- Ağız içinde ülserler (dil, diş eti, damak, bazen dudaklar ve burun)
- Ateş ve halsizlik
- Gözlerde kızarıklık/akıntı (konjunktivit)
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Tükürük artışı (ağızdaki yaralar nedeniyle yutkunma güçlüğü)
- Topallık (özellikle yavrularda, virüsün neden olduğu geçici eklem iltihabına bağlı)
- Nadiren zatürre veya sistemik enfeksiyon (şiddetli vakalarda, özellikle bağışıklığı baskılanmış kedilerde).
FCV belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve enfeksiyonun şiddeti, virüsün tipine ve kedinin bağışıklık sistemine bağlıdır. Bazı kediler taşıyıcı olabilir ve hiç belirti göstermeyebilirler, ancak virüsü yayabilirler.
FCV belirtileri diğer solunum yolu enfeksiyonları (örneğin, Feline Herpesvirus) belirtilerine benzeyebilir. Kesin teşhis için veteriner hekim muayenesi ve laboratuvar testleri (PCR gibi) şarttır.
Kedilerde Diş Eti Hastalıkları (Gingivitis, Periodontitis)
Diş eti hastalıkları, kedilerde ağız sağlığını tehdit eden yaygın sorunlardan biridir. Gingivitis (diş eti iltihabı) ve periodontitis (diş eti ve çevresindeki dokuların iltihabı/ileri diş eti hastalığı) gibi problemler, genellikle ağızda biriken bakteriyel plak ve tartar (diş taşı) nedeniyle ortaya çıkar.
Plak, yiyecek artıkları ve bakterilerden oluşan yapışkan bir tabakadır. Zamanla mineralize olarak sertleşir ve kedilerde tartar (diş taşı) oluşur. Plak ve tartar, bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur. Bu durum, kedilerin diş etlerinde iltihaplanmaya (gingivitis) ve tedavi edilmezse dişleri destekleyen dokuların (periodontal ligament, kemik) hasar görmesine ve diş kaybına yol açan periodontitis’e neden olabilir. Zayıf bağışıklık sistemi, kötü beslenme, genetik yatkınlık, bazı sistemik hastalıklar (örneğin, FIV, FeLV) ve ağız hijyeninin ihmal edilmesi de bu hastalıkların oluşumunu kolaylaştırır.
Belirtiler:
- Ağız kokusu (halitozis)
- Diş etlerinde kızarıklık, şişlik veya kanama (özellikle diş fırçalama veya sert bir şey çiğneme sırasında)
- Yemek yerken ağrı veya zorlanma, yiyeceği düşürme
- Aşırı salya akışı, bazen kanlı salya
- İştah kaybı veya sert mamaları yemekten kaçınma, mama seçme
- Dişlerde sallanma veya diş kaybı (ileri evrelerde)
- Diş eti çekilmesi
- Davranış değişiklikleri (sinirlilik, saklanma)
- Yüzde şişlik (şiddetli vakalarda, diş kökü apsesi gelişirse)
- Çiğneme alışkanlıklarında değişiklik (örneğin, tek taraflı çiğneme)
Diş eti hastalıkları kedilerde çok yaygındır ve erken belirtiler genellikle sahipleri tarafından fark edilmeyebilir. Bu nedenle, kedinizin ağız sağlığını düzenli olarak kontrol etmek ve veteriner hekime rutin muayeneler için götürmek (en az yılda bir kez) çok önemlidir.
Kedilerde Diş Plağı Ve Tartar Oluşumu
Dişlerin yüzeyinde biriken bakteri plakları, zamanla tükürük içindeki minerallerle sertleşerek tartara dönüşür. Oluşan bu tartar ise, diş eti hastalıklarının gelişimini hızlandırır ve diş kaybına kadar gidebilecek ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Kedilerde tartar oluşumunu önlemek için düzenli diş temizliği ve uygun beslenme önemlidir.
Belirtiler:
- Sararmış veya kahverengileşmiş diş yüzeyi
- Diş etlerinde kızarıklık ve şişlik
- Ağız kokusu
- Yemek yemede zorluk
Diş plağı ve tartar oluşumu, kedi sahiplerinin sıklıkla hafife aldığı, ancak kedilerin ağız sağlığı için en temel sorunlardan biridir.
Kedilerde Bakteriyel Enfeksiyonlar
Kedilerin ağız içinde biriken bakteriler, özellikle diş eti hastalığı olan veya bağışıklık sistemi zayıflamış olanlarda ciddi enfeksiyonlara davetiye çıkarabilir. Çünkü bakterilerin yayılmasıyla birlikte; apseler oluşabilir, dişler kaybedilebilir ve hatta enfeksiyon tüm vücuda yayılarak sistemik sorunlara yol açabilir.
Belirtiler:
- Şiddetli ağız kokusu
- Ağız içi apseler
- Yutkunmada zorlanma
- Salya artışı ve ağrılı çiğneme
- Genel halsizlik ve iştahsızlık
Bazı agresif bakteri türleri (örneğin Pasteurella multocida) enfeksiyonu daha da şiddetlendirebilir bazı ilaçlara dirençli olabilir. Dolayısıyla doğru tedavi hekim kontrolünde yapılmalıdır.
Feline Herpesvirus (FHV)
Feline Herpesvirus (FHV), bağışıklık sistemini etkileyen viral bir hastalıktır ve kedilerde solunum yolları ile ağız mukozasında lezyonlara yol açabilir. Ancak en önemlisi, stres altındaki kedilerde FHV yeniden aktifleşerek ağızda ağrılı yaralara neden olabilir.
Belirtiler:
- Burun akıntısı ve hapşırma
- Göz akıntısı ve konjunktivit
- Ağız içinde ülserler
- Ateş ve halsizlik
- İştah kaybı
FHV sadece akut ağız yaralarına değil, aynı zamanda kedilerde kronik ve çok ağrılı bir diş eti hastalığı olan “kronik gingivostomatitis” gelişiminde de önemli bir rol oynayabilir. FHV olduğunda, ağızdaki sorunların tedavisi zorlaşır ve iyileşmesi uzun sürebilir.
Kedilerde Ağız Enfeksiyonuna Karşı Alınabilecek Önlemler
Kedilerin tükürüğünde, zararlı mikroorganizmaları etkisiz hale getiren antimikrobiyal enzimler bulunsa da, ağız sağlıkları bozulduğunda enfeksiyon riski önemli ölçüde artar. Ağız enfeksiyonları, yalnızca kedinin genel sağlığını olumsuz etkilemekle kalmaz, aynı zamanda bazı hastalıkların insanlara bulaşma riskini de artırabilir. Bu nedenle, kedinizin ağız sağlığını korumak ve olası enfeksiyonları önlemek büyük önem taşır.
Evde Kedi Ağız Sağlığı İçin Yapabilecekleriniz:
- Kedinizin dişlerini düzenli olarak fırçalamalısınız. (kedilere özel fırça ve macun seçilmeli)
- Ağız ve diş sağlığına uygun mamalar tercih etmelisiniz.
- Kedinize diş sağlığına uygun oyuncaklar tercih edin.
- Düzenli aralıklarla veteriner hekime kedi ağız ve diş sağlığını kontrol ettirin.
- Kedinin yeteri kadar su içtiğinden emin olun. (Kilo x 50 ml)
Unutmayın kedinizin ağız sağlığı, genel sağlığı için büyük önem taşır. Bu nedenle, düzenli olarak ağız bakımını yapmalısınız. Eğer ağız sağlığını yapma konusunda zorluk çekiyorsanız. Veteriner hekim desteği almalısınız.
Kliniğimizde Kedilerde Ağız Enfeksiyonu Tedavisi Nasıl Yapılıyor?
Gülbağ Veteriner Kliniği olarak İstanbul Şişli’deki konumumuz da gerçekleştirdiğimiz operasyonlarda birçok sevimli dostumuzu ağız enfeksiyonu sorunundan kurtardık. Kliniğimize ağız enfeksiyonu şikayeti ile getirilen dostlarımızda ilk olarak teşhis sürecine alıyoruz.
Teşhis sürecinde detaylı fiziksel muayene, kan testleri, periodontal prob, salgı testleri, röntgen ve biyopsi gibi yöntemlerini hekimimizin kararıyla kullanarak enfeksiyonun kaynağını ve yayılma durumunu belirliyoruz.
Kedilerde ağız enfeksiyonları, ağız kanserine kadar çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen yaygın bir sağlık sorunudur. Dolayısıyla tedavi süreci, enfeksiyonun kaynağına göre özelleştirilmektedir.
Özelleştirilmiş tedavi planında, antifungal veya antiviral ilaçlar, hekimin önerisine göre topikal solüsyonlar veya kremler, diş çekimi, cerrahi işlemler ve diğer birçok tedavi yöntemi uygulanabilir.
Sık Sorulan Sorular
-
Kedimin Dişlerini Fırçalamaya Nasıl Alıştırabilirim?
Kedinizin dişlerini fırçalamaya alıştırmak için öncelikle kedi diş macununu parmağınıza veya fırçaya sürüp yalamasını sağlayarak işe başlayın. Ardından, parmağınızla dişlerine ve diş etlerine nazikçe dokunarak onu bu hisse alıştırın. Fırçayla tanıştığında, sadece birkaç saniyelik kısa fırçalama denemeleri yapın ve her seferinde onu ödüllendirin. Eğer yine fırçalama işini başarıyla sonuçlandıramazsanız mutlaka veteriner kliniğine giderek belirli periyotlarda ağız bakım desteği almalısınız.
